Verblijvingsbeding onder last: kan daar iets mis mee zijn?

[vraagbob]

Mijn vrouw en ik hebben 2 kinderen. We willen de volgende successieregeling:
a. Eerste eis: De langstlevende partner moet de volledige autonomie bewaren over de roerende en onroerende goederen. Dit suggereert om te kiezen voor een gewoon verblijvingsbeding (hetgeen echter duur is qua successierechten).
b. Tweede eis, ondergeschikt aan de eerste eis: de successierechten voor de langstlevende partner en de kinderen moeten geminimaliseerd worden. Dit suggereert om te kiezen voor het wettelijk stelsel (hetgeen echter onze autonomie serieus inperkt)

Sinds een aantal jaren schijnt er een formule te zijn die tegelijk aan a. en b. voldoet, namelijk het verblijvingsbeding onder last. Wij zouden kiezen voor de variant waarbij de schuld aan de kinderen pas ingelost wordt na het overlijden van de langstlevende.
Volgens onze notaris
- geeft het verblijvingsbeding onder last exact dezelfde volstrekte autonomie als het gewone verblijvingsbeding
- geeft het verblijvingsbeding onder last exact dezelfde lage successierechten als het wettelijk huwelijkscontract.

Bij het verblijvingsbeding onder last erft de langstlevende de volle eigendom maar geeft aan de kinderen een schuldbekentenis over de waarde van die eigendom, schuld die eventueel pas ingelost wordt na het overlijden van de langstlevende (als er dan nog iets over is …). Blijkbaar interpreteert de fiscus deze combinatie (volle eigendom en schuldbekentenis) netto als vruchtgebruik, met gunstige successierechten tot gevolg.

Het verblijvingsbeding onder last levert de fiscus dus een pak minder successierechten op dan het gewone verblijvingsbeding, maar geeft aan de langstlevende desondanks dezelfde autonomie als het gewone verblijvingsbeding. Blijkbaar zaten juristen met de vraag of de spitsvondigheid van het verblijvingsbeding onder last wel zou aanvaard worden door de fiscus, vandaar dat in het parlement op 8 september 2005 door de heer Luk Van Biesen aan de minister van Financiën gevraagd werd of dat beding juridisch geldig is, vraag die op 6 februari 2006 positief werd beantwoord.

Desondanks krijg ik de indruk dat veel juridisch geschoolde mensen zich niet echt veilig voelen bij de spitsvondigheid van het verblijvingsbeding onder last. Want altijd bespreken ze eerst het gewone verblijvingsbeding. En vertellen aan het einde van het betoog dat er sinds zekere tijd ook nog zoiets bestaat als een verblijvingsbeding onder last, dat het beste in zich verenigt (lage successierechten, volle autonomie). Wat ik niet begrijp: waarom bespreken die juristen dan nog het gewone verblijvingsbeding, welke gek kiest daar dan nog voor?

Kortom: is het verblijvingsbeding onder last inderdaad de beste keuze rekening houdend met mijn 2 eisen, of bevat het een essentiële tekortkoming die me ontgaat???

Nog dit: een keuzebeding (blijkbaar erg geliefd door notarissen) is voor ons geen alternatief, want waarom zouden we daarvoor kiezen als het verblijvingsbeding onder last alles wat voor ons positief is in zich verenigt?

[wanton]

Hallo Bob ,

ik wist van het bestaan van verblijvingsbeding met last , maar heb er toch de literatuur nog eens bij gehaald.
Ik begin te begrijpen dat het notariaat niet zeer geneigd is om het toe te passen. Er zijn blijkbaar nog te veel vraagtekens.
Theoretisch zit het goed in mekaar , hoewel er nog angels zijn, zowel juridisch als fiscaal. Men begeeft zich precies op het randje. Daarom ook dat de praktische uitwerking (te?) moeilijk is en zeer voorzichtig moet gebeuren. Iets dat over veel jaren kan gespreid zijn. Zo zijn er vraagtekens bij eventuele meer- of minwaarden.
Het is niet aan mij om het af te raden , maar voorzichtigheid is alleszins nodig.

Ik wens U alle succes!

[vraagbob]

Hallo Wanthon,

Ik antwoord pas nu want ik was een tijd ziek.

Bedankt voor je antwoord.
Ik begrijp wel niet wat je bedoelt met: “Iets dat over veel jaren kan gespreid zijn. Zo zijn er vraagtekens bij eventuele meer- of minwaarden.” Kan je die 2 zinnen verduidelijken??

Bedankt op voorhand.

Het blijft me een ongemakkelijk gevoel geven dat een constructie die in orde verklaard is door de minister zelf, blijkbaar (althans zo voel ik het aan) toch met terughoudendheid benaderd wordt in juridische middens. Ik vraag me af: wat als die constructie ooit tot uitwerking moet komen (dus bij het overlijden van de eerststervende), gaat er dan geen mogelijkheid zijn om de constructie aan te vechten?

[wanton]

Ik begrijp wel niet wat je bedoelt met: “Iets dat over veel jaren kan gespreid zijn. Zo zijn er vraagtekens bij eventuele meer- of minwaarden.” Kan je die 2 zinnen verduidelijken??

De moeilijkheden situeren zich vooral bij het tweede overlijden , voor de praktische uitwerking. Bij het eerste overlijden zijn er in principe slechts intenties, die evenwel bij het tweede overlijden moeten uitgevoerd worden. Er kunnen heel wat jaren tussen de twee overlijdens liggen. Wat moet er op dat ogenblik gebeuren . Op wat wordt er berekend? Er kunnen zich meerwaarden hebben gerealiseerd , maar ook minwaarden ( vb. aandelen). Voor wie zijn die?
Theoretisch is het mogelijk ,zegt de minister. Maar het is niet het enige punt waar de administratie een andere , praktische kijk heeft op de afhandeling. Ik vermoed dat er praktische én juridische elementen zijn die zij gebruiken om dergelijke constructies af te wijzen.Indien er geen bezwaren waren , was ik overtuigd dat het notariaat deze methode veel meer zou gebruiken.

Groeten.

[wolf2]

Ook in het recht (waaronder het notariaat) zijn er modeverschijnselen.

Er is een tijd geweest (de fiscaliteit was toen anders) dat notarissen klassieke verblijvingsbedingen aanbevolen.

Toen kwam er het keuzebeding (met 3 of met 5 of met 20 keuzes).

Inzake registratierechten herinneren sommigen zich misschien nog de formules die notaris ISTAS voorstelde. Ik wil maar zeggen: alles is variabel en notarissen en andere juristen zoeken voortdurend naar fiscaal/civiel gunstige formules.

Vanwaar komt het verblijvingsbeding onder last? Uit het noorden van het land (de meeste Franstaligen hebben er trouwens nog niet van gehoord). Het is dan ook volledig geïnspireerd op Nederlands recht, waar de kinderen ook maar een schuldvordering krijgen op de langstlevende.

De administratie volgt en berekent de uitwerking van de verblijvingsbedingen zonder meer (de berekeningswijze staat inderdaad nog niet in de openbare vakcursus op hun website).

Ik zie geen problemen; de formule is juist ontwikkeld om te bekomen wat U nastreeft. Als de verhouding roerend/onroerend echter zodanig is dat er weinig roerend is, moet U wel rekening houden met de reeds vrijgestelde gezinswoning en volstaat misschien een louter onroerend klassiek verblijvingsbeding.

[vraagbob]

Bedankt voor de bijkomende informatie, Wanthon.

Dino, bedankt voor de uitleg. Dat wat u zegt over de Franstaligen vind ik juist zo onbegrijpelijk aan de ganse situatie. Er bestaat een formule (verblijvingsbeding onder last) waardoor men tienduizenden euro’s kan uitsparen aan successierechten, formule die blijkbaar door een deel van de bevolking niet toegepast wordt omdat de mensen er nog niet van gehoord hebben of er onwennig tegenover staan. Sta me toe dat daar mijn verstand bij blijft staan. Ook mijn notaris gaf onbekendheid met het verblijvingsbeding onder last, of niet begrijpen van dat beding, als reden aan waarom blijkbaar nog gekozen wordt voor het klassieke verblijvingsbeding.
Wat anders: uw opmerking i.v.m. “verhouding roerend/onroerend” begrijp ik niet. Meer bepaald begrijp ik niet wat de relevantie is van de “reeds vrijgestelde gezinswoning”. Zou het mogelijk zijn om dat wat te verduidelijken? Ter info: in mijn geval gaat het om ca. 200.000 EUR onroerend en ca. 200.000 EUR roerend goed.

[wolf2]

"die blijkbaar door een deel van de bevolking niet toegepast wordt omdat de mensen er nog niet van gehoord hebben of er onwennig tegenover staan."

Momenteel zit in alle bedingen van aanwas die opduiken in aankoopakten door ongehuwden (om het eens over een ander notarieel onderwerp te hebben) een clausule van beperktheid in duur + herhaalde stilzwijgende verlenging van bepaalde duur + eenvoudige opzegmogelijkheden.
X jaar geleden was dat helemaal niet zo en zat je vast aan je "tontine", ook al was je uit elkaar.
Ook daar hebben we zo een evolutie gezien van een beprkt aantal notarissen naar een algemeen verschijnsel.

***************

Aangezien de langstlevende echtgenoot géén enkel successierecht betaalt op het geërfde deel in de gezinswoning (ik neem aan dat je in het Vlaams Gewest woont), kan je gemakkelijk een klassiek verblijvingsbeding voorzien dat enkel betrekking heeft op de gezinswoning.
De langstlevende wordt 100% eigenaar van die woning zonder belasting: dat is toch wat je zocht?
(het is dan ook een klassieker geworden in een keuzebeding: "keuze 3" bvb.: de gezinswoning en het daarin aanwezig huisraad in volle eigendom en de andere roerende goederen in vruchtgebruik)

[vraagbob]

Bedankt voor de uitleg, Dino, ik zie nu een heel stuk klaarder.