Vruchtgebruik reeds half geërfde woning

[ste123]

Hallo,

Kleine situatieschets:

• Er is geen ruzie, geen conflict, dit is enkel een vraag om mogelijke ruzie of conflict in de toekomst te voorkomen.
• Mijn ouders waren getrouwd zonder huwelijkscontract (1977).
• Ik ben enig kind.
• Zij waren samen in het bezit van een woning.
• In 2009 kwam mijn moeder te overlijden.
• Ik erfde 50% van de woning (het deel van mijn moeder), en ik betaalde er reeds successierechten op.
• Mijn vader heeft levenslang volledig vruchtgebruik over de woning.

Ondertussen heeft mijn vader iemand nieuw leren kennen (zij heeft drie kinderen, niet inwonend, uit vroeger huwelijk). Ze zijn wettelijk samenwonend (sinds 2017). Het wettelijk samenwonen hebben ze geregeld zonder mij daar vanop de hoogte te brengen. Op zich geen probleem, ze zijn daartoe niet verplicht, maar het deed wel een alarmbelletje rinkelen. Naar mijn weten zijn er geen verdere regelingen getroffen (geen testament, geen contract, ...)

Stel nu dat mijn vader komt te overlijden, waaraan mogen we ons verwachten?

1. Krijgt zij 100% en levenslang vruchtgebruik van de woning?
   (ook wanneer ik in principe al 50% naakte eigendom bezit, waarop mijn vader zijn vruchtgebruik op dat moment eindigt?)
2. Dit houdt waarschijnlijk ook in dat zij de woning mag verhuren en inkomsten houden? (ter informatie, ze heeft ook een eigen woning)
3. Wie staat er in voor kosten aan het huis?
   - Kadastraal inkomen
   - Verzekeringen (brand?)
   - Kleine onderhoudswerken
   - Grote onderhoudswerken
4. Stel dat we tot een compromis komen en dat mijn vader een testament opstelt, kan hij haar vruchtgebruik beperken tot bv 1, 2 of 5 jaar, en enkel bewoning? (geen verhuur) Hiermee zouden we absoluut geen probleem hebben.
5. Zo'n eventueel testament, kan dit achteraf (zonder mijn medeweten) nog herroepen of aangepast worden, zonder mijn medeweten? (ik vrees van wel)
6. Wat gebeurt er met de roerende middelen? (heeft een wettelijk samenwonende hier recht op?) (minder belangrijk, dit gaat over kleine bedragen)
7. Hebben mijn stiefzussen ergens recht op?

Nogmaals, momenteel is er geen conflict of ruzie. Maar zowel de stiefmoeder als 1 van de stiefzussen zijn op z'n zachtst gezegd "geslepen" als het op financiële situaties aankomt. Mijn vader is een brave ziel, die zich om conflicten te vermijden nogal gemakkelijk aanpast. Er werd ook nogal op hem ingepraat dat ik over gegoede schoonouders beschik, en dus toch niks tekort zal komen.

Alvast bedankt!

[eylis]

Hier al enkele weetjes:
1. De nieuwe partner heeft enkel vruchtgebruik over de helft van de woning (de helft van de vader). Over uw helft (geerfd van je moeder) heeft zij geen rechten. Daar bent u al eigenaar van. Dus er zijn 2 mogelijkheden bij het overlijden van uw vader: ofwel betaalt u haar de waarde van het vruchtgebruik dan uit (bestaan tabellen voor) en dan is de woning van u. Ofwel verkoopt u de woning en betaalt u ook haar vruchtgebruik uit. Men kan niemand verplichten in onverdeeldheid te blijven. U bent in feite de eigenaar van deze woonst. En naar ik meen is dit zo'n geval (corrigeer me als ik fout zit) Als u beslist dat ze er zou mogen blijven wonen, zou u in principe de helft van de huurwaarde kunnen vragen.

2. als ze het zou verhuren, zou ze de helft van de inkomsten aan u moeten geven. Al lijkt het me juridisch niet mogelijk dat iemand die een woning maar voor de helft in vruchtgebruik heeft, een huurcontract mag opstellen.

3. Voor de onderhoudswerken, verzekeringen en belastingen staat een vruchtgebuiker in. Maar als u voorlopig de woning niet verdeelt, moet u dat samen bekostigen.
3b. Grote structurele werken (dak, muren, ramen) zijn steeds voor de (naakte) eigenaar.

4. De vader kan geen testament opstellen ivm het vruchtgebruik van de woning, want hij is slechts eigenaar van de helft er van; als hij dat al zou doen is het onrechtsgeldig.

6. Als uw vader wenst dat zijn wettelijke partner zaken van hem erft, moet hij daar een testament voor maken. Hij mag uw wettelijk reservatair deel niet overschrijden. Dus enkel het zogenaamde "vrije deel" mag hij aan haar nalaten.
6b. De inboedel hoort normaal gezien tot de gezinswoning en de partner mag dit dus in vruchtgebruik gebruiken. Dat wil ook zeggen dat men bij de start van het vruchtgebruik de boedel inventariseert en dat bij haar overlijden de waarde van deze invboedel naar u terugkeert.

7. uw stiefzussen hebben nergens recht op.

[Thomas Morus]

Zonder verdere regeling zal u bij overlijden vader volle eigenaar zijn van een halve woning en blote eigenaar van de andere helft.
De wettelijk samenwonende krijgt vruchtgebruik van een halve woning.
Buiten dat half vruchtgebruik heeft ze op niets recht. Erft dus geen geld, enz.

Uw vader kan een testament opstellen waarbij het vruchtgebruik van zijn deel in de woning aan zijn partner wordt ontzegd. In dat geval zou u na zijn overlijden onmiddellijk volle eigenaar worden van het ganse huis.

[ste123]

4. De vader kan geen testament opstellen ivm het vruchtgebruik van de woning, want hij is slechts eigenaar van de helft er van; als hij dat al zou doen is het onrechtsgeldig.

Kan hij wel in zijn testament het vruchtgebruik op zijn helft van de woning omschrijven/beperken?

[Thomas Morus]

Ja. Bij wettelijk samenwonen is dat mogelijk.