schadevergoeding na inbeslagname

[Cr24]

Beste forumleden

een tijdje geleden vond bij mij op kantoor een huiszoeking plaats. Als zelfstandige informaticus heb ik wel wat computermateriaal staan. Zonder ook maar een grondige reden te geven werden verschillende computers en laptops in beslaggenomen. Ik werd finaal vrijgesproken bij gebrek van enig bewijs.

Mijn vraag is of ik een schadevergoeding kan krijgen voor deze onterechte inbeslagname.

De inbeslagname was volgens mij onterecht omdat computers niet inbeslag mogen worden genomen als ze nodig zijn voor het goed functioneren van een bedrijf. Ik verwijs hiervoor naar artikel 39bis, §2 van het wetboek strafvorderingen (de oude versie van het artikel zoals ze gold op datum van de inbeslagname):

"Wanneer de procureur des Konings in een informaticasysteem opgeslagen gegevens aantreft die nuttig zijn voor dezelfde doeleinden als de inbeslagneming, maar de inbeslagneming van de drager daarvan evenwel niet wenselijk is, worden deze gegevens, evenals de gegevens noodzakelijk om deze te kunnen verstaan, gekopieerd op dragers, die toebehoren aan de overheid."
(komt nu ongeveer overeen met §6 van dat zelfde artikel)

Ik versta hier onder dat als er digitale gegevens worden aangetroffen (tijdens de huiszoeking) die nuttig kunnen zijn (wat al niet zo was want er werd finaal niets gevonden) én de inbeslagname is niet wenselijk (ik kan me best voorstellen dat dit geldt voor computers in een bedrijf), dan moeten de gegevens gekopieerd worden ipv de hardware in beslag te nemen.

Volgens mij was de inbeslagname dus niet gewettigd en heb ik hierdoor schade geleden. De schade is natuurlijk dat ik nieuw computermateriaal heb moeten kopen en dat ik de computers die in beslag werden genomen een hele tijd niet heb kunnen grbruiken (genotsderving?).

[Gebruiker21]

Jij definieert "niet wenselijk" als "niet wenselijk voor jou". Maar dit is niet wat er staat. Ik denk dat "niet wenselijk" geïnterpreteerd moet worden als "niet wenselijk voor de gerechtelijkde diensten, wegens bijvoorbeeld te groot om mee te nemen". Ik denk daarbij bijvoorbeeld aan een mainfraime. In dat geval is het "makkelijker" om een kopie van de data mee te nemen, dan de mainfraime zelf.

In ieder geval: als je meent schade geleden te hebben door de inbeslagname, en je kan die schade bewijzen en exact uitrekenen, zou je in principe hiervoor een schadevergoeding kunnen eisen. Dat je op eigen initiatief nieuwe computers gekocht heb, zal je niet volledig als "schade" kunnen bekijken. Je zou die computers immers terug kunnen verkopen. Enkel de waardevermindering tussen aankoop en verkoop is dan uw "schade". Op de "genotsderving" zal je toch een bedrag moeten opplakken en dit ook effectief kunnen bewijzen.

[Cr24]

Ik lees net in de voorbereidende teksten:

artikel 39, § 2, tweede lid : mogelijkheid voor de procureur des Konings om de betrokkenen in het bezit te laten van de data (in het bijzonder om disproportionele benadeling te voorkomen, bijvoorbeeld de continuïteit van een bedrijf);

[scorpioen]

In theorie kan u schadevergoeding vorderen van de Belgische Staat, vertegenwoordigd door de Minister van Justitie.
U zal echter moeten bewijzen dat het Openbaar Ministerie een fout gemaakt heeft. Dat het zich niet gedragen heeft als een normaal, voorzichtig O.M.. Dat lijkt mij niet eenvoudig te zijn.
De Belgische Staat zal ook niet vrijwillig schuld bekennen en tot betaling overgaan. Er wacht je dus een juridische strijd, met advocatenkosten, en een zeer onzekere afloop.

[Cr24]

In theorie kan u schadevergoeding vorderen van de Belgische Staat, vertegenwoordigd door de Minister van Justitie.

De "fout" werd gemaakt door de officieren gerechtelijke politie die de inbeslagname hebben uitgevoerd. Is de minister van Jusitite bevoegd of de minister van Binnenlandse zaken.
Die OGP's voeren de huiszoeking en de inbeslagname uit in opdracht van een onderzoeksrechter die gevorderd werd door een procureur des konings.
Bij welke minister dient er dan te worden aangeklopt?

[scorpioen]

Minister van Justitie. Politie voert uit in opdracht van parket of onderzoeksrechter. Voor beiden is de Minister van Justitie juridisch verantwoordelijk.

[Gebruiker21]

Ik lees net in de voorbereidende teksten:

artikel 39, § 2, tweede lid : mogelijkheid voor de procureur des Konings om de betrokkenen in het bezit te laten van de data (in het bijzonder om disproportionele benadeling te voorkomen, bijvoorbeeld de continuïteit van een bedrijf);

Ik vermoed dat je doelt op Artikel 39, § 3 (http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_lo ... ero=1&sql=(text+contains+(%27%27))#Art.39bis). Ik §2 vind ik niets terug over wat je vermeld.

Ik lees echter nergens dat de procureur op een bepaald moment niet het recht zou hebben om een computer in beslag te nemen. Er staat enkel dat de procureur KAN beslissen om de data elders in beslag te nemen.

Aangezien de inbeslagname blijkbaar makkelijk door jou kon opgevangen worden door andere PC's te kopen, is deze niet echt disporportioneel. Maar bon, alles is gezegd denk ik. Als u fouten kan bewijzen, schade kan bewijzen, en kan bewijzen dat de schade effectief door de fout veroorzaakt is, maakt u een kans op een schadevergoeding, maar eerlijk gezegd geef ik u weinig kans, hoor...

[Cr24]

@Gebruiker21

Artikel 39bis werd zeer recentelijk grondig gewijzigd. De feiten dateren van voor de wijziging. Paragraaf 2 las toen: "Wanneer de procureur des Konings of de arbeidsauditeur in een informaticasysteem opgeslagen gegevens aantreft die nuttig zijn voor dezelfde doeleinden als de inbeslagname, maar de inbeslagname van de drager daarvan evenwel niet wenselijk is, worden deze gegevens gekopieerd op dragers, die toebehoren aan de overheid."
Dit vind je trouwens nu nog terug in paragraaf 6 van datzelfde artikel:
"Indien in de betrokken informaticasystemen opgeslagen gegevens aangetroffen worden die nuttig zijn voor dezelfde doeleinden als de inbeslagneming, maar de inbeslagneming van de drager daarvan evenwel niet wenselijk is, worden deze gegevens, evenals de gegevens noodzakelijk om deze te kunnen verstaan, gekopieerd op dragers, die toebehoren aan de overheid."

De procureur "kan" steeds "alles in beslag nemen waarvan hij denkt dat ze kan dienen om de waarheid te achterhalen". Maar indien hij "in een informaticasysteem opgeslagen gegevens aantreft" én de inbeslagname van de "datadrager" niet wenselijk is (voor het onderzoek of voor de beslagene), dan dient hij die gegevens te kopieren in plaats van de datadragers zelf in beslag te nemen.

De procureur heeft hier m.i. geen keuze. Daar staat niet te lezen: "kan de procureur de gegevens kopieren", maar "worden deze gegevens gekopieerd".

Het gaat niet op om wanneer men op zoek is naar bv een specifieke mail of een tekstbestand dat men alle computermateriaal in een IT-bedrijf inbeslagneemt, evenmin gaat men in een boekhoudkantoor de ganse boekhouding (inclusief alle kasten) inbeslagnemen wanneer men enkel op zoek is naar 1 factuur waarmee vermoedelijk zou gesjoemeld zijn.

Het opnieuw aankopen van computermateriaal lijkt voor u triviaal, en dat is het enigszins ook, maar de enorme hoeveelheid data en software en zelf ontwikkelde programma's op deze computers (het actief van het bedrijf) zijn van niet te onderschatten waarde voor in een IT-bedrijf. Door werkelijk alles in beslag te nemen zijn dus ook de backups weg. Data werd gebackupd over verschillende PC's die allemaal in beslag zijn genomen.

Men had m.i. de data moeten kopieren in plaats van alle aanwezige computermateriaal in beslag te nemen.
(het artikel zegt trouwens dat enkel de gevonden data/gegevens die nuttig zijn voor het onderzoek onderwerp kunnen zijn van het databeslag, men kan dus zelf niet zomaar alles in een informaticasysteem als nuttig voor het onderzoek beschouwen, er moet kunnen gemotiveerd worden waarom bepaalde gegevens gekpoieerd, verzegeld of vernietigd moeten worden)

[Gebruiker21]

De procureur heeft hier m.i. geen keuze. Daar staat niet te lezen: "kan de procureur de gegevens kopieren", maar "worden deze gegevens gekopieerd".

U laat bewust het woordje INDIEN weg, denk ik. En die INDIEN wordt bepaald door de procureur. De procureur kan dus bepalen dat die INDIEN hier niet van toepassing is, en is bijgevolg tot niets verplicht dat in dit artikel staatk.

Het gaat niet op om wanneer men op zoek is naar bv een specifieke mail of een tekstbestand dat men alle computermateriaal in een IT-bedrijf inbeslagneemt, evenmin gaat men in een boekhoudkantoor de ganse boekhouding (inclusief alle kasten) inbeslagnemen wanneer men enkel op zoek is naar 1 factuur waarmee vermoedelijk zou gesjoemeld zijn.

Als men die factuur niet meteen vindt, of men vermoed dat dit wel eens niet de enige factuur zou zijn, wees dan maar zeker dat men alles meeneemt.

Het opnieuw aankopen van computermateriaal lijkt voor u triviaal, en dat is het enigszins ook, maar de enorme hoeveelheid data en software en zelf ontwikkelde programma's op deze computers (het actief van het bedrijf) zijn van niet te onderschatten waarde voor in een IT-bedrijf. Door werkelijk alles in beslag te nemen zijn dus ook de backups weg. Data werd gebackupd over verschillende PC's die allemaal in beslag zijn genomen.

Dringed uw back-up strategie herbekijken, mijn beste. Op de vorige twee IT bedrijven waar ik werkte, werden backups bewaard in een kluis in de bank. Kans is klein dat de diensten ook die gaan ophalen (ze moeten om te beginnen al weten dat die er zijn).

Men had m.i. de data moeten kopieren in plaats van alle aanwezige computermateriaal in beslag te nemen.

Neen, er is geen enkele wet die dit sowieso voorschrijft. Als het trouwens over aanzienlijk wat data gaat, zou dit mogelijk ook véél te lang geduurd hebben en dus het onderzoek tegengewerkt.

(het artikel zegt trouwens dat enkel de gevonden data/gegevens die nuttig zijn voor het onderzoek onderwerp kunnen zijn van het databeslag, men kan dus zelf niet zomaar alles in een informaticasysteem als nuttig voor het onderzoek beschouwen, er moet kunnen gemotiveerd worden waarom bepaalde gegevens gekpoieerd, verzegeld of vernietigd moeten worden)

Dus u verwacht dat de gerechtelijke diensten een glazen bol hebben, waarmee ze bij een huiszoeking meteen perfect kunnen bepalen welke data interessant is voor het onderzoek, en welke niet? Beetje vreemde redenering.

Maar bon, op zich is dit allemaal irrelevant. Het is niet aan u of ik om te bepalen hoe de gerechtelijke diensten hun werk moeten doen. Als jij denkt dat ze de wet geschonden hebben of fouten gemaakt, moet je maar een klacht indienen en schadevergoeding vragen. Ik ga je zeker niet tegenhouden, hoor. Het is niet mij die je moet overtuigen (ik ga je geen schadevergoeding uitbetalen). Ik heb geen enkel belang in deze zaak. Ik geef je enkel mijn kijk op de situatie. Wat uiteindelijk telt, is dat je de rechter kan overtuigen van jouw gelijk. Succes!

[Cr24]

U laat bewust het woordje INDIEN weg, denk ik. En die INDIEN wordt bepaald door de procureur. De procureur kan dus bepalen dat die INDIEN hier niet van toepassing is, en is bijgevolg tot niets verplicht dat in dit artikel staatk.

Ik heb nergens iets weggelaten. Het artikel werd volledig gekopieerd. Misschien toch eens opnieuw lezen.

Maar toch bedankt voor je feedback, Gebruiker21

[Gebruiker21]

Ik bedoel dat je dit woordje bewust niet opneemt in uw redenering. Er staat dus:

Indien in de betrokken informaticasystemen opgeslagen gegevens aangetroffen worden die nuttig zijn voor dezelfde doeleinden als de inbeslagneming, maar de inbeslagneming van de drager daarvan evenwel niet wenselijk is,...

Dus als de procureur of onderzoeksrechter beslist dat het WEL wenselijk is deze in beslag te nemen, vervalt de rest van het artikel.

Jij zegt dat de procureur geen keuze heeft, maar dat heeft hij net wel. Het artikel verplicht hem dus tot niets...

[Franciscus]

Wat stond er in het huiszoekingsbevel?

[Cr24]

Dus als de procureur of onderzoeksrechter beslist dat het WEL wenselijk is deze in beslag te nemen, vervalt de rest van het artikel.
Jij zegt dat de procureur geen keuze heeft, maar dat heeft hij net wel. Het artikel verplicht hem dus tot niets...

Databeslag (artikel 39) werd net in het leven geroepen om te vermijden dat wanneer men om zoek is naar datagegevens, de volledige hardware zou inbeslag genomen worden (wat nefast is voor de continuïteit van een bedrijf).
Als de procureur/onderzoeksrechter het WEL wenselijk vindt om ook de "drager" in beslag te nemen wanneer in het kader van het onderzoek enkel de "data" van belang is, dan dient hij dit m.i. grondig te motiveren.

Stel, je runt een koerierbedrijf en men vermoedt dat één van je koeriers bepaalde goederen uit NL binnensmokkelt. Mag de OR dan in uw zaak komen en alle vrachtwagens in beslag nemen omdat hij "de pakjes" wil onderzoeken? Of mag hij alleen de pakjes meenemen?
Laat maar. Ik weet toch al dat het uw strelling is dat als je onschuldig bent je niets te vrezen hebt en dat de OR alles mag meenemen waarvan hij denkt dat het zijn onderzoek kan helpen. Dat je zaak failliet gaat is maar bijzaak. Wees blij, je bent finaal vrijgesproken wegens gebrek aan bewijzen. Recht geschiedde.

[Cr24]

Wat stond er in het huiszoekingsbevel?

"ten einde aldaar op te sporen en in beslag te nemen alle voorwerpen die kunnen dienen om het bewijs te leveren van de tenlastelegging."

Een redelijke standaardformule, lijkt me.

Ik blijf er dan ook bij: als men data vindt, dan dient men deze data in beslag te nemen en niet de dragers (indien dat niet wenselijk is)
(tenzij men kan aantonen dat het ook wenselijk is de dragers in beslag te nemen).

[Cr24]

@Gebruiker21
ik denk dat we het er toch over eens zijn dat de OR minstens de overweging moet maken of het wel dan niet wenselijk is ook de datadragers inbeslag te nemen (wanneer het hem louter om de datagegevens gaat).

Hij zal dan volgens mij toch serieus moeten kunnen motiveren waarom ook de inbeslagname van de computers opwoog tegenover de continuïteit van het bedrijf.