Afdwingbaarheid concurrentiebeding

[Exile]

Ik heb enkele vragen m.b.t. de afdwingbaarheid van het concurrentiebeding dat in mijn contract staat (zowel voor werkgever als werknemer) - zie vragen onder het beding.

Allereerst het beding zelf:

De Bediende verbindt er zich toe om gedurende een periode van 12 maanden volgend op de beëindiging
van deze overeenkomst, zich te onthouden van het uitoefenen van soortgelijke activiteiten in België, hetzij door zelf een onderneming uit te baten (als zelfstandige), hetzij door in dienst te treden bij een concurrerende werkgever, waardoor hij de mogelijkheid heeft de onderneming, die hij heeft verlaten, nadeel te berokkenen door de kennis, die eigen is aan die onderneming en die hij op industrieel of op handelsgebied in die onderneming heeft verworven, voor zichzelf of ten voordele van een concurrerende onderneming aan te wenden.

Ingeval van beëindiging van deze overeenkomst en in zoverre dit niet-concurrentiebeding, enerzijds, niet als onbestaande wordt beschouwd en, anderzijds, geacht wordt rechtsgeldig te zijn op datum van de beëindiging van de arbeidsovereenkomst in toepassing van artikel 86, §1 van de Wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, zal de Werkgever aan de Bediende een eenmalig en forfaitaire compensatoire vergoeding (hierna genoemd de niet-concurrentievergoeding) betalen gelijk aan de helft van het brutoloon van de Bediende dat overeenstemt met de toepassingsduur van dit beding.

Met het oog op het berekenen van de niet-concurrentievergoeding, wordt rekening gehouden met het brutoloon dat de Bediende heeft ontvangen gedurende de maand voorafgaand aan de dag waarop de dienstbetrekking een einde heeft genomen. Indien de Bediende een geheel of gedeeltelijk veranderlijk loon wordt uitbetaald, dan zal het bedrag van voormelde vergoeding, voor het veranderlijke gedeelte, worden berekend op het gemiddelde brutoloon van de twaalf maanden die de dag van de beëindiging van deze overeenkomst voorafgaan.

Indien de Bediende de bepalingen van dit beding schendt, dan zal hij de ontvangen niet-concurrentievergoeding moeten terugstorten aan de Werkgever en hem daarenboven ook een gelijkwaardige som moeten betalen. De rechter kan bovendien, op verzoek van de Werkgever, het bedrag van deze laatste som verhogen indien de Werkgever het bewijs kan leveren van een grotere schade.

De verplichting tot niet-concurrentie vanwege de Bediende is van toepassing vanaf het ogenblik waarop een einde wordt gemaakt aan deze overeenkomst. De Werkgever heeft echter het recht om, binnen een termijn van vijftien dagen te rekenen vanaf het ogenblik van de stopzetting van deze overeenkomst, af te zien van de effectieve toepassing van voormeld niet-concurrentiebeding. Door af te zien van haar effectieve toepassing is de Werkgever niet langer gehouden tot het betalen van de voormelde niet-concurrentievergoeding.

Het niet-concurrentiebeding zal geen uitwerking hebben wanneer aan deze overeenkomst een einde werd gemaakt, ofwel tijdens de proefperiode, ofwel na deze periode door de Werkgever zonder dringende reden, ofwel door de Bediende om een dringende reden.

Enkele factoren die de antwoorden kunnen beïnvloeden

• Job titel: Senior Back-end Software Engineer (Manager)

• Bruto salaris: 75000 euro

• Het bedrijf heeft een omzet van meer dan 100 miljoen euro in België alleen en rond de 17 miljard wereldwijd

Vanwege het loon weet ik dat het concurrentiebeding op zich afdwingbaar is volgens de Belgische wetgeving.

Mijn vragen:

• Is de werknemer verplicht dit concurrentiebeding aan te halen bij de werkgever wanneer bij ontslag neemt?

• Het is mij niet volledig duidelijk wat de 15 dagen na stopzetting van overeenkomst wil zeggen. Spreken we hier over 15 kalenderdagen of 15 werkdagen? Beginnen we te tellen vanaf ingang opzegtermijn of vanaf verlaten van het bedrijf na prestering van de opzegtermijn?

• Op welke manier dient de werkgever mede te delen aan de werknemer dat hij wil afzien van het beding? Schriftelijk? Mondeling? Andere?

• Is het mogelijk om na het verstrijken van de termijn alsnog af te zien van de overeenkomst mits weerzijds akkoord?

• Wat wordt beschouwd als concurrentie? Als ik nu in een kleiner bedrijf te starten met circa 5 miljoen euro omzet, kan dit als concurrentie beschouwd worden als dezelfde job titel wordt gehanteerd? Wat als er een andere job titel wordt gebruikt (alsook andere job inhoud) maar die wel raakvlakken heeft aan men vorige job (ik zal bijvoorbeeld van tijd tot tijd nog wel eens code schrijven)

• Ik heb ruwweg de (iets minder dan de) helft van mijn loopbaan gespendeerd in het buitenland - in welke mate is het dan realistisch dat het concurrentiebeding op Belgisch grondgebied kan afgedwongen worden?

• Welke stappen zijn nodig aan werknemerskant om het concurrentiebeding af te dwingen indien de werkgever de opgelegde termijn laat verlopen?

[Ghentian]

Is de werknemer verplicht dit concurrentiebeding aan te halen bij de werkgever wanneer bij ontslag neemt?

Neen.

• Het is mij niet volledig duidelijk wat de 15 dagen na stopzetting van overeenkomst wil zeggen. Spreken we hier over 15 kalenderdagen of 15 werkdagen?
  Beginnen we te tellen vanaf ingang opzegtermijn of vanaf verlaten van het bedrijf na prestering van de opzegtermijn?

Indien er gewoon staat 'dagen', moet dit worden opgevat als kalenderdagen. Gewone dagen, dus.
De periode begint te lopen vanaf het moment u niet meer in dienst bent, dus na het presteren van de opzegtermijn.

• Op welke manier dient de werkgever mede te delen aan de werknemer dat hij wil afzien van het beding? Schriftelijk? Mondeling? Andere?

Vanuit bewijsrechtelijk standpunt is het aangeraden om alle wijzigingen aan contractuele afspraken schriftelijk vast te leggen.

• Is het mogelijk om na het verstrijken van de termijn alsnog af te zien van de overeenkomst mits weerzijds akkoord?

Deze vraag is onduidelijk. Welke termijn en welke overeenkomst? Alle overeenkomsten kunnen ten alle tijden in onderling overleg worden aangepast, opgeschort of beëindigd.

• Wat wordt beschouwd als concurrentie? Als ik nu in een kleiner bedrijf te starten met circa 5 miljoen euro omzet, kan dit als concurrentie beschouwd worden als dezelfde job titel wordt gehanteerd? Wat als er een andere job titel wordt gebruikt (alsook andere job inhoud) maar die wel raakvlakken heeft aan men vorige job (ik zal bijvoorbeeld van tijd tot tijd nog wel eens code schrijven)

Doorgaans wordt er contractueel een niet-exhaustieve lijst gegeven van wat concurrentie is. Concurrentie wordt niet gebaseerd op de jobtitel. Er wordt in feite gekeken welke activiteiten u gaat uitoefenen en tot wie u zicht richt. Als ik bijvoorbeeld hoofd sales ben bij een dienstenbedrijf en daarna word ik hoofd sales bij een meubelfabriek, dan is dat geen concurrentie ook al is de jobtitel hetzelfde. Er is hier omtrent veel rechtspraak.

• Ik heb ruwweg de (iets minder dan de) helft van mijn loopbaan gespendeerd in het buitenland - in welke mate is het dan realistisch dat het concurrentiebeding op Belgisch grondgebied kan afgedwongen worden?

Zeer realistisch.

• Welke stappen zijn nodig aan werknemerskant om het concurrentiebeding af te dwingen indien de werkgever de opgelegde termijn laat verlopen?

Verklaar u nader. De werknemer heeft niet de mogelijkheid de werkgever te verplichten het niet-concurrentiebeding te activeren. Dat beslist de werkgever zelf.

[Exile]

Dag Ghentian,

Alvast bedankt voor de verhelderende antwoorden!

Is het mogelijk om na het verstrijken van de termijn alsnog af te zien van de overeenkomst mits weerzijds akkoord?

Deze vraag is onduidelijk. Welke termijn en welke overeenkomst? Alle overeenkomsten kunnen ten alle tijden in onderling overleg worden aangepast, opgeschort of beëindigd.

Ik heb behoorlijk wat wetteksten gelezen, en daaruit maakte ik op, dat wanneer de werkgever de termijn (in dit geval van 15 dagen) laat verstrijken hij onherroepelijk gebonden is aan het niet-concurrentiebeding dat hij zelf in het contract liet zetten. Concreet wil ik graag weten of daar alsnog van afgezien kan worden onder voorgenoemde assumptie. Het kan ook zijn dat ik de teksten foutief heb geïnterpreteerd.

Welke stappen zijn nodig aan werknemerskant om het concurrentiebeding af te dwingen indien de werkgever de opgelegde termijn laat verlopen?

Verklaar u nader. De werknemer heeft niet de mogelijkheid de werkgever te verplichten het niet-concurrentiebeding te activeren. Dat beslist de werkgever zelf.

Deze vraag hangt een beetje samen met de vorige. Als mijn assumptie klopt dat de werkgever gebonden is aan de uitvoering van het beding na verstrijken van de termijn. Dan wil ik de werkgever graag wakker schudden, en hopelijk in onderling akkoord tot een opschorting komen. Ik weet dat de werkgever op zich behoorlijk laks is in deze zaken en het allemaal graag lang laat aanslepen TOT de situatie in zijn voordeel keert. Ik zou er dan ook niet van opkijken dat ik er niks van zou horen, tot ik effectief aan de slag ga bij "concurrentie" onder een gelijkaardige positie om vervolgens een rechtszaak aan men been heb vanwege het niet respecteren van het beding. Ik wil preventief de nodige stappen nemen om voorgaande situatie te vermijden.

De opmerking die je maakte dat de werknemer het beding niet kan activeren geeft me de kriebels. Het betekent immers dat ik een jaar lang hard moet opletten wat ik doe gezien de werkgever volgens deze uitleg ten allen tijde kan beslissen om het beding te activeren. Ik zou verwachten dat er ofwel vanaf gezien wordt, ofwel dat het actief is, en niet dat we in een soort van limbo zitten in de aard van "het is niet actief, maar het kan op elk moment in het komende jaar geactiveerd worden"

PS: ik heb HR eraan herinnert dat deze clausule in mijn contract staat en heb sinds het versturen van deze mail begin deze maand geen enkele respons ontvangen. Vandaar dat ik ook wil nagaan wat mijn opties zijn binnen het wettelijk kader.

[Ghentian]

Ik heb behoorlijk wat wetteksten gelezen, en daaruit maakte ik op, dat wanneer de werkgever de termijn (in dit geval van 15 dagen) laat verstrijken hij onherroepelijk gebonden is aan het niet-concurrentiebeding dat hij zelf in het contract liet zetten. Concreet wil ik graag weten of daar alsnog van afgezien kan worden onder voorgenoemde assumptie. Het kan ook zijn dat ik de teksten foutief heb geïnterpreteerd.

Nu word ik nieuwsgierig naar welke wetteksten u gekeken heeft. Ik raad niet-juristen altijd aan om rechtsleer en rechtspraak te raadplegen, deze hebben een veel grotere waarde. Rechtsleer is toegankelijk geschreven en koppelt de praktijk aan de abstracte bepalingen uit de wet.

'Onherroepelijk gebonden' is wat vreemd geformuleerd. Geldig tot stand gekomen contracten zijn bindend voor de partijen (1134 BW, 1e lid). Maar in onderling overleg is van elk contract (of beding) af te stappen, zoals ik eerder al meldde. U kan overeenkomen wat u wil, binnen de grenzen van het wettelijk toelaatbare.

Ik denk dat ik begrijp waar u zich zorgen over maakt. Deze limbosituatie is evenwel niet mogelijk. Ik ontleed het beding even voor u.

De Bediende verbindt er zich toe om gedurende een periode van 12 maanden (temporele beperking van het beding) volgend op de beëindiging van deze overeenkomst (de beëindiging van uw arbeidsovereenkomst, dus na enige opzegtermijn), zich te onthouden van het uitoefenen van soortgelijke activiteiten in België (geografische beperking van het beding), hetzij door zelf een onderneming uit te baten (als zelfstandige), hetzij door in dienst te treden bij een concurrerende werkgever, waardoor hij de mogelijkheid heeft (abstracte formulering, het is dus niet relevant of u in de feiten ook effectief concurreert) de onderneming, die hij heeft verlaten, nadeel te berokkenen door de kennis, die eigen is aan die onderneming en die hij op industrieel of op handelsgebied in die onderneming heeft verworven, voor zichzelf of ten voordele van een concurrerende onderneming aan te wenden.

Ingeval van beëindiging van deze overeenkomst en in zoverre dit niet-concurrentiebeding, enerzijds, niet als onbestaande wordt beschouwd en, anderzijds, geacht wordt rechtsgeldig te zijn op datum van de beëindiging van de arbeidsovereenkomst in toepassing van artikel 86, §1 van de Wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, zal de Werkgever aan de Bediende een eenmalig en forfaitaire compensatoire vergoeding (hierna genoemd de niet-concurrentievergoeding) betalen gelijk aan de helft van het brutoloon van de Bediende dat overeenstemt met de toepassingsduur van dit beding. => Default setting: als het beding zoals uitgewerkt in de vorige paragraaf uitwerking krijgt, wordt u daarvoor vergoed.

Met het oog op het berekenen van de niet-concurrentievergoeding, wordt rekening gehouden met het brutoloon dat de Bediende heeft ontvangen gedurende de maand voorafgaand aan de dag waarop de dienstbetrekking een einde heeft genomen. Indien de Bediende een geheel of gedeeltelijk veranderlijk loon wordt uitbetaald, dan zal het bedrag van voormelde vergoeding, voor het veranderlijke gedeelte, worden berekend op het gemiddelde brutoloon van de twaalf maanden die de dag van de beëindiging van deze overeenkomst voorafgaan.

Indien de Bediende de bepalingen van dit beding schendt, dan zal hij de ontvangen niet-concurrentievergoeding moeten terugstorten aan de Werkgever en hem daarenboven ook een gelijkwaardige som moeten betalen. De rechter kan bovendien, op verzoek van de Werkgever, het bedrag van deze laatste som verhogen indien de Werkgever het bewijs kan leveren van een grotere schade. (Sanctiemechanisme, met toepassing van een strafbeding)

De verplichting tot niet-concurrentie vanwege de Bediende is van toepassing vanaf het ogenblik waarop een einde wordt gemaakt aan deze overeenkomst. (Zoals eerder gesteld, de verplichting werkt onmiddellijk vanaf de beëindiging van de arbeidsovereenkomst) De Werkgever heeft echter het recht (De werkgever heeft dat recht, a contrario heeft de werknemer dat dus niet) om, binnen een termijn van vijftien dagen te rekenen vanaf het ogenblik van de stopzetting van deze overeenkomst, af te zien van de effectieve toepassing van voormeld niet-concurrentiebeding. (De werkgever heeft het eenzijdig recht dit beding niet te activeren). Door af te zien van haar effectieve toepassing is de Werkgever niet langer gehouden tot het betalen van de voormelde niet-concurrentievergoeding. (En, aldus, is de werknemer niet langer verplicht tot het naleven van het niet-concurrentiebeding).

Het niet-concurrentiebeding zal geen uitwerking hebben wanneer aan deze overeenkomst een einde werd gemaakt, ofwel tijdens de proefperiode, ofwel na deze periode door de Werkgever zonder dringende reden, ofwel door de Bediende om een dringende reden.

De limbo-periode waarover u spreekt kan dus maar maximaal de termijn bedragen die in de overeenkomst is overeengekomen, zijnde de 15 dagen. Die periode valt u dus onder de werking van het beding, maar kan dit stopgezet worden door de werkgever. Tijdens deze periode heeft de werkgever m.a.w. de tijd om zijn recht te doen gelden, maar hij is daar niet toe verplicht.

Het is niet omdat de werkgever dit eenzijdig recht niet uitoefent, dat partijen dan onherroepelijk gebonden zijn door het beding. Je kan altijd in onderling overleg aanpassingen maken. Wat je niet kan doen, is zomaar iemand anders recht uitoefenen of afdwingen.

[Exile]

Bedankt voor de heldere uitleg.

Ter info. Ik had mij gebaseerd op volgende teksten Artikel 65, 86 §1, Artikel 104, 105 en 106 vernoemen ook concurrentiebeding, maar dan binnen de context van handelsvertegenwoordiger (wat niet van toepassing is op mij).

Nog een laatste vraag. De periode van 15 dagen nu verstreken. Gezien er niet van het beding werd afgezien (noch mondeling, noch schriftelijk) alsook geen vergoeding werd uitgekeerd zou ik graag willen weten of dit nu juridisch impliceert dat de werkgever van zijn recht heeft afgezien?