Vrijstelling levensbeschouwelijke vakken

WP002
Topic Starter
Berichten: 1479

Vrijstelling levensbeschouwelijke vakken

#1 , 13 mar 2015 13:39

Ik volg met veel interesse het arrest van het Grondwettelijk Hof dat twee ouders uit het Brusselse in het gelijk stelde omdat ze noch voor een godsdienst, noch voor zedenleer wilden kiezen omdat ze het een inbreuk op hun privacy vinden dat ze 'kleur moeten bekennen'. Eindelijk zit er beweging om dit archaïsch reliek uit de schoolstrijd definitief te begraven. Tot mijn verbazing bestaat de praktijk om vrijstelling van een levensbeschouwelijk vak te vragen in Vlaanderen al langer, en volgens recente cijfers zitten 0,4 % van de leerlingen in deze situatie - wat veel is omdat in die cijfers ook de leerlingen van het vrij onderwijs zitten, die géén keuze hebben. Ter vergelijking: er zijn méér vrijstellingen dan leerlingen die orthodoxe of anglicaanse godsdienst volgen.

Nu lees ik op een website het volgende:
"Het zou kunnen dat ouders, op basis van hun eigen godsdienstige of morele overtuiging, niet willen dat hun kind één van de aangeboden cursussen godsdienst of niet-confessionele zedenleer volgt. Op aanvraag kunnen ze dan een vrijstelling krijgen. Vorig schooljaar stonden 3 300 leerlingen uit de netten van het officieel onderwijs met een vrijstelling in de statistieken. Als de leerling vrijgesteld is, moet hij de vrijgekomen lestijden besteden aan studie van de eigen levensbeschouwing. "

Dit laatste betekent o.a. dat de leerlingen door zelfstudie zich moeten 'bekwamen' in hun eigen, niet door het onderwijssysteem onderwezen levensovertuiging. In de praktijk gaat dit o.a. over Getuigen van Jehovah, maar in het atheneum van Malle (als ik me niet vergis) heeft men ooit leerlingen gehad die een paganistische levensbeschouwing volgden - wicca, Noorse goden, etc. De precieze details weet ik niet. Van die studie moet een geschreven verslag bestaan die de inspectie desgewenst kan opvragen. Maar hoe kunnen ze dat laatste eigenlijk hard maken? Wat doe je bijvoorbeeld met iemand die uitdrukkelijk geen levensbeschouwing heeft - ook niet de vrijzinnige? Ik kan me niet indenken dat er ook maar één wet is die iemand verplicht om een levensbeschouwing aan te hangen.

Ter vergelijking: stel dat in de grondwet de vrijheid van voetbal staat in plaats van levensbeschouwing. Iedereen moet elk schooljaar aangeven voor welke eersteklasseclub de leerling supportert. Voor wie zijn gading niet kan vinden in de eersteklasseclubs kunnen de ouders vrijstelling aanvragen en de vrijgekomen uren kunnen besteed worden aan de studie van bijvoorbeeld een club uit derde provinciale. Maar wat doe je in dit model voor mensen voor wie voetbal de rug op kan?

Dus: als iemand nu bij de aanvraag tot vrijstelling van het volgen van een levensbeschouwelijk vak, die schriftelijk gemotiveerd moet zijn, nu aangeeft geen enkele levensbeschouwing aan te hangen, kan de school dan verplichten om íets te bestuderen, of volstaat dan een 'hou u in stilte bezig'? Heeft iemand voorbeelden uit de praktijk?

Jureca
Juridisch actief: Ja
Regio: België

Een juridische oplossing. Voor elk probleem, voor iedereen!

Benieuwd naar jouw juridische opties? Jureca begeleidt jou aan de geschikte oplossing. Klik hier om jouw situatie te beschrijven en we nemen binnen de 24 uur met jou contact op voor persoonlijke begeleiding
j.demoor
Berichten: 10360

#2 , 15 mar 2015 08:59

‘In die zin geïnterpreteerd dat zij voor een ouder niet het recht inhouden om op eenvoudig, niet anders gemotiveerd verzoek voor zijn kind een vrijstelling te verkrijgen om het onderricht in een van de erkende godsdiensten of dat in de niet-confessionele zedenleer te volgen, schenden artikel 8 van de wet van 29 mei 1959 tot wijziging van sommige bepalingen van de onderwijswetgeving’(Grondwettelijk Hof=http://www.const-court.be/ 034/2015,12 maart 2015).

“Art.8.In de officiële inrichtingen alsmede in de pluralistische inrichtingen voor lager en secundair onderwijs met volledig leerplan, omvat de lesrooster per week twee uren godsdienst en twee uren zedenleer.In de gesubsidieerde vrije inrichtingen die zichzelf van het confessionele type noemen, omvat het wekelijks lesrooster twee uur godsdienst die met het type van de inrichting overeenstemt...”(29 MEI 1959. - WET tot wijziging van sommige bepalingen van de onderwijswetgeving <vervangen door W 11-07-1973, art. 1>).

“Art.2...Bij de uitoefening van alle functies welke de Staat in verband met de opvoeding en het onderwijs op zich neemt zal de Staat het recht eerbiedigen van de ouders om voor hun kinderen zich van die opvoeding en van dat onderwijs te verzekeren welke overeenstemmen met hun eigen godsdienstige en filosofische overtuigingen”(20 maart 1952 Eerste Aanvullend Protocol bij het E.V.R.M.=Europees Verdrag Rechten van de Mens)

‘Uit art.2 Eerste Aanvullend Protocol bij het E.V.R.M. kan door de ouders niet het recht worden geput om hun kinderen vrij te stellen van iedere vorm van levensbeschouwelijk of filosofisch onderricht. Bijzondere aandacht voor het christendom strijdt niet met art.2,gegeven de plaats en het belang van deze traditie in de geschiedenis van Noorwegen. Dat de door de Staat gesubsidieerde privéscholen berusten op een levensbeschouwelijke of filosofische traditie doet geen afbreuk aan de verplichting van de overheid om in openbare scholen het pluralisme te waarborgen. Het gebrek aan zorg van de overheid om een objectieve,kritische en pluralistische kennisoverdracht binnen het vak KRL te waarborgen en de onmogelijkheid om een algehele vrijstelling te verkrijgen voor dit vak,vormt een schending van art.2‘[EHRM=Europees Hof Rechten van de Mens 29 juni 2007(Folgero/Noorwegen),Rechtskundig Weekblad 2009-10,468-470,Bespreking MAES,G.].
Ga naar Belgische wetgeving in JUSTEL-databanken van Belgisch Staatsblad. Klik voor WetBOEKEN achter ’Juridische aard’. Op afkondigingsdatum vindt u de overige akten. Inzake FEDERALE fiscale wetgeving zie http://www.fisconetplus.be/

Oude Belg
Berichten: 3192

#3 , 16 mar 2015 20:10


Dit laatste betekent o.a. dat de leerlingen door zelfstudie zich moeten 'bekwamen' in hun eigen, niet door het onderwijssysteem onderwezen levensovertuiging. In de praktijk gaat dit o.a. over Getuigen van Jehovah, maar in het atheneum van Malle (als ik me niet vergis) heeft men ooit leerlingen gehad die een paganistische levensbeschouwing volgden - wicca, Noorse goden, etc. De precieze details weet ik niet. Van die studie moet een geschreven verslag bestaan die de inspectie desgewenst kan opvragen. Maar hoe kunnen ze dat laatste eigenlijk hard maken? Wat doe je bijvoorbeeld met iemand die uitdrukkelijk geen levensbeschouwing heeft - ook niet de vrijzinnige? Ik kan me niet indenken dat er ook maar één wet is die iemand verplicht om een levensbeschouwing aan te hangen.
Er moet geen geschreven verslag gemaakt worden van de studie. Hoe controleer je dan? Wie de studie leidt (heb ik zeer vaak gedaan, ook in bovenvermeld atheneum) kan controleren (al doen de meesten dit niet) of het decreet wordt gevolgd. Praktisch : ik controleerde tijdens de studies steeds waar de leerlingen mee bezig waren. "Gewone" bezoekers van de studie (vaste studie of afwezige leerkracht) : schoolwerk en niets anders. Neo-paganisten, Jehova's getuigen, volgelingen van het vliegend spaghettimonster : moesten zich bezig houden met hun levensovertuiging, maar wat dat is kan en mag je niet controleren, aangezien je geen inhoudelijke controle kan uitoefenen. Als je dat doet, hangen de ouders meteen aan de telefoon van de directie. Mijn oplossing was zeer eenvoudig : ze mochten zich met alles bezighouden behalve schoolwerk zoals wiskunde, aardrijkskunde,..... Dat zou hun immers een oneerlijk voordeel opleveren tegenover de anderen. Vergieten tekenen, proberen een potlood te laten zweven (in stilte), pastarecepten opzoeken, tarotkaarten overtekenen : prima. Franse woordenlijsten leren : no way. Gevolg : de vrijstellingen werden meteen veel minder populair.
Waarom geen aangetekende zending als dat nodig is? "Ik heb geappt, gebeld, gezegd, gemaild, facegeboekt, met krijt op het voetpad geschreven.... " Neem pen en papier en schrijf!

Reclame

p1970
Berichten: 10
Juridisch actief: Nee

#4 , 19 feb 2017 14:01

Wij hebben voor onze kinderen in een freinet basisschool in Berchem sinds dit jaar vrijstelling gekozen.
Praktisch betekent dat voor ons als ouders er op tijd voor zorgen dat je wat hebt om de kinderen bezig te houden tijdens die twee uren.

Maar de nieuwe directrice was duidelijk niet op de hoogte van de nieuwe regelgeving, of het was de bedoeling ons af te schrikken.
Zij bezorgde ons een document waar ons gevraagd werd de lesinhouden te bezorgen, de leerplannen, de jaarplannen en alles er op en eraan tegen vooropgestelde data.

Zodat wij regelmatig contact legden de mensen van de vlaamse gemeenschap om te weten te komen wat we wel moeten geven, en wat niet.

Duidelijk kwam naar voren dat we helemaal niets moeten bezorgen aan de directie, maar dat de directie wel moet zorgen dat de gegeven lessen in overeenstemming zijn met de rechten van het kind.
Uiteindelijk geven we dus niets, uitgezonderd een uitleg van hetgeen we dit jaar wilden geven.

Maar het is duidelijk dat er geen aparte toezichter aangesteld is, en ook geen klaslokaal is voor de kinderen, en er ook geen moeite gedaan wordt om dat te voorzien.
Dat betekent dat we hier ook zullen moeten communiceren met de directie. Er staat immers dat de kinderen net zoals met de andere leerlingen in andere lbv richtingen optimaal moeten voorzien worden van de lesvoorzieningen, didactisch materiaal en zo verder.

Na wat zoeken en informeren, wordt alles wel vrij duidelijk.

eylis
Berichten: 8836

#5 , 19 feb 2017 14:29

Een directrice màg gerust een overzicht, jaarplanning vragen van wat er tijdens vrijgestelde uren gegeven of onderwezen wordt door derden. De Vlaamse Gemeenschap meldt dat dit niet verplicht is, maar dat de lessen in overeenstemming moeten zijn met de rechten van het kind. Wél die omschrijving rechtvaardigt pérféct de keuze van een directie om een jaarplanning en lesinhouden op te vragen. Hoé de directie de rechten van de kind(eren) vrijwaren, mogen en kunnen ze als een goed manager zelf bepalen. Want, niet vergeten, het gaat niet enkel om de rechten van het betrokken "vrijgstelde" kind, maar ook om de andere kinderen in de school. De directie kan alzo controle uitoefenen op welk soort materie volgens welk soort didactiek aan het kind aangereikt wordt "binnen de schoolmuren". Het is evident dat de school niet nog een extra toezichter sjamanisme, mancheisme of wicca zal aanstellen. Er worden genoeg andere keuzes levensovertuiging aangeboden. De kinderen met de "speciallekes" werken gewoon in stilte aan hun specifiek levensovertuigingsvak. en de directie controleert dat via de leerinhouden en jaarplanning.

p1970
Berichten: 10
Juridisch actief: Nee

#6 , 08 sep 2017 09:28

Uiteraard moet er ergens bekeken kunnen worden of de lesinhouden in overeenstemming zijn met de rechten van het kind.
Maar het is duidelijk dat het vragen van een jaaroverzicht, een jaarplan, leerplannen en de lesinhouden, en dan nog eens de lesinhouden per data nogal erover is.
We merkten dat dezelfde vraag die ons vorig jaar gesteld werd nu in het schoolreglement opgenomen werd wat we uiteraard niet voor akkoord kunnen tekenen.

Er is ook iets dat rammelt aan het hele systeem nu.
Er bestaan verschillende levensbeschouwingen waarvan er een aantal erkend zijn, en waar de leerlingen/ouders bevoordeeld worden met een leerkracht.
Er bestaan ook gezinnen die gewoon geen levensbeschouwing hebben of geen erkende levensbeschouwing volgend. Boedhisme is daar één van.

Dan zit je al met een verschil in gelijkheid van elke leerling op school op vlak van onderwijs.

WP002
Topic Starter
Berichten: 1479

#7 , 08 sep 2017 10:24

Het lijkt me meer en meer dat levensbeschouwing gewoon niét in een verplicht schoolcurriculum thuishoort. Maar da's een andere discussie.

Oude Belg
Berichten: 3192

#8 , 08 sep 2017 10:48

Er bestaan ook gezinnen die gewoon geen levensbeschouwing hebben of geen erkende levensbeschouwing volgend. Boedhisme is daar één van.

Dan zit je al met een verschil in gelijkheid van elke leerling op school op vlak van onderwijs.
Welk boeddhisme bedoelt u? Om er maar enkele te noemen : Tantrisch (Tibetaans), Zen (ook meerdere stromingen), Hinayana (Theravada), Mahayana, Vajrayana,... Ze lopen ver uit elkaar.

Moeten er dan evenveel leerkrachten levensbeschouwing als leerlingen zijn? Is wel een dure optie.
Waarom geen aangetekende zending als dat nodig is? "Ik heb geappt, gebeld, gezegd, gemaild, facegeboekt, met krijt op het voetpad geschreven.... " Neem pen en papier en schrijf!

p1970
Berichten: 10
Juridisch actief: Nee

#9 , 09 sep 2017 19:03

Ja, inderdaad. En een dure optie als je iedereen op gelijke voet wilt plaatsen. Want dat is nu absoluut niet zo.
Ik denk dat er trouwens nog wel eens een rechtszaak aan komt omdat niet iedereen op gelijke voet behandelt wordt op basis van levensbeschouwelijke overtuigingen. Met name dat de ene wel kan rekenen op een leerkracht, en de andere niet.

En dus lijkt het me eenvoudiger om het hele goedje af te schaffen en een neutraal vak te geven in plaats van lbv.
Of gewoon de vakken af te schaffen en de leerlingen vrij te geven.

p1970
Berichten: 10
Juridisch actief: Nee

#10 , 17 okt 2017 10:54

Na wat problemen, en dus contact met de inspectie en directies van de scholengroep is het ons uiteindelijk allemaal duidelijk geworden.

Er moeten geen jaarplannen, lesinhouden en dergelijke gegeven worden. Niets van dit alles. Het enige wat moet voorzien worden is een invulling aan de kinderen.
Er mag geen enkele intimidatie of druk zijn naar de ouders toe rond de keuze van het vak lbv.
Er mogen door scholen ook geen bijkomende eisen gesteld worden, door bijvoorbeeld deze in het schoolreglement te plaatsen zoals in onze school gebeurde.
De scholen moeten kunnen bekijken of de inhouden in regel zijn met de rechten van het kind. Dat kan gebeuren door de directeur even mee te laten kijken naar de lesjes.

De scholengroepen zitten zelf verveeld met de situatie, in Antwerpen moeten zij plannen om op één lesuur 6 verschillende leerkrachten lbv in één school te krijgen. Het kost ook enorm veel geld.
En de directies merken ook dat bepaalde politiekers de verzuiling in stand willen houden en oplossingen hiervoor blokkeren. Verplicht aanbod van levensbeschouwelijke vakken staat immers in de grondwet, en de wil om die wet er uit te halen is er bij een bepaalde partij nog steeds niet.

In wallonië is vrijstelling ingevuld door een neutraal vak. Vlaanderen heeft dit (bewust ?) nagelaten en mensen die vrijstelling kiezen worden dus aan hun lot overgelaten.

Gebruiker21
Berichten: 10787
Juridisch actief: Nee

#11 , 17 okt 2017 11:51

Leuke discussie: is het hebben van GEEN levenschouwing, geen levensbeschouwing op zich? ;-). De "I don't give a damn" levensbeschouwing? Het is een beetje zoals fantieke atheïsten: zij prediken zo vurig de nadelen van godsdiensten, dat ze niet inzien dat ze zelf bijna een godsdienst aan het prediken zijn.
Het is niet "me auto" of "me geld", maar "mijn / m'n auto" of "mijn / m'n geld"!
Hou er rekening mee dat je werkgever geen reden hoeft op te geven om je te kunnen ontslaan!

basejumper
Berichten: 4615
Locatie: Diest

#12 , 17 okt 2017 20:49

Gebruiker21

En daar voel ik me aangesproken. Atheisten hebben wel degelijk waarden. de meesten ervan worden belichaamd in de universele verklaring van de rechten van de mens. veelal door - toevallig (?) - religieuze staten niet aanvaard.
Vaststelling is dat godsdienstoorlogen, kruistochten en inquisities, , religieus radicalisme en terrorisme enz nog nooit gevoerd zijn op basis van atheïstsiche humanistische waarden. En de boutade dat we daardoor zelf een godsdienst worden... Iedereen mag wat mij betreft in de kerk of moskee van zijn overtuiging kruipen. Betekent echter nog niet dat diegenen die liever op het marktplein blijven staan daardoor ook ineens in een hokje moeten gestopt worden omdat je dat goed uitkomt. Atheïsme een vorm van godsdienst heten is hetzelfde als kaalheid een kleur van haar noemen.... Eénvoudig gesteld : atheïsten stellen dat hun waardenset gevormd wordt door de waarden in de universele verklaring van de rechten van de mens en hun doen en laten bepaald door hun eigen geweten, alsmede de internationale en nationale wetgeving op hen van toepassing. Als gelovigen daar voor zichzelf religieuze waarden en voorschriften willen aan toevoegen is dat geen probleem voor zover dat niet strijdig is met geldende wetgeving en voor zover dat ze geen enkel ambitie hebben om hun persoonlijk religieus waardenkader aan niet- of andersgelovigen op te dringen. Dus zijn we af en toe fanatiek : wellicht. Als het erom gaat die open vrije marktruimte voor IEDEREEN open te houden en te vrijwaren van religieuze aanspraken.
Uit zelfbeheersing groeit de Kracht.
Zelfkennis brengt ons tot Wijsheid.
Zelfvervolmaking leidt ons tot Schoonheid.

eylis
Berichten: 8836

#13 , 17 okt 2017 20:59

Wallonië heeft dit netelige vraagstuk opgelost met een nieuw vak; en dat heet 'citoynneté" Burgerzin of burgerschap. Tijdens enkele gesprekken met leerkrachten die dit vak onderwijzen, legden ze me uit, dat dit vak nauw aanleunt (en in feite gewoon overlapt) wat gegeven wordt bij niet-confessionele zedenleer :-)

WP002
Topic Starter
Berichten: 1479

#14 , 17 okt 2017 23:01

Helemaal akkoord met wat basejumper zegt!

Gebruiker21
Berichten: 10787
Juridisch actief: Nee

#15 , 18 okt 2017 08:48

En daar voel ik me aangesproken. Atheisten hebben wel degelijk waarden. de meesten ervan worden belichaamd in de universele verklaring van de rechten van de mens. veelal door - toevallig (?) - religieuze staten niet aanvaard.
basejumper, voor de duidelijkheid: voor mij zijn levensbeschouwing en godsdienst geen synoniemen. Voor mij is een levensbeschouwing, net zoals het woord het zegt, een manier om naar het leven / de maatschappij te kijken. Voor u is dit vanuit de waarden van de universele verklaring van de rechten van de mens, voor anderen is dit vanuit een godsdienst, voor mij is dit weer iets anders.

Mijn levensbeschouwing is die van de ratio + de overtuiging dat mensen alle vrijheid moeten hebben zolang dit geen (potentiële) schade berokkent aan anderen. Overduidelijk passen de meeste godsdiensten dus niet in mijn levensbeschouwing. Wetenschap daarentegen dan weer wel. Over de universele rechten van de mens doe ik dan weer geen uitspraak, aangezien je daar kritische noten bij kan plaatsen. De bedoeling ervan is zeker en vast goed, de uitwerking kon beter. Maar bon, da's een andere discussie.

Maar om duidelijk te zijn: ik zeg niet dat atheisten geen waarden hebben. Ik zeg dat atheïsme ook een levensbeschouwing is.
Het is niet "me auto" of "me geld", maar "mijn / m'n auto" of "mijn / m'n geld"!
Hou er rekening mee dat je werkgever geen reden hoeft op te geven om je te kunnen ontslaan!

Terug naar “Onderwijsrecht”