scheiding van goederen met contractuele erfstelling : verwerping nalatenschap

[arthemis]

Wij willen trouwen met scheiding van goederen plus een regeling waarbij mijn vriend en ik elkaar alles in volle eigendom nalaten ( we hebben geen kinderen ).

Is het waar dat, als we dit doen via contractuele erfstelling ( dus via een clausule in ons huwelijkscontract waarbij we elkaar wederkerig alles in volle eigendom nalaten) en ik, mocht ik ooit, als langstlevende, de erfenis van mijn man moeten verwerpen ( wegens schulden), ik dan niet alleen de volle eigendom op de gezinswoning verlies, maar ook het vruchtgebruik op die woning ( die op naam van mijn man staat, want door hem gekocht voor we elkaar kenden) ?

En het daarom beter is voor mij, ipv die contractuele erfstelling , 2 testamenten op te maken, waarbij we elkaar als algemene legataris aanstellen, omdat ik dan, mocht ik die erfenis moeten verwerpen, weliswaar de volle eigendom op de gezinswoning verlies, maar tenminste het vruchtgebruik op deze woning behoud ?

Vriendelijk dank voor uw antwoord.

[Poene]

Als je ofwel door een contractuele erfstelling ofwel door een testament geroepen wordt tot de nalatenschap van je man, heb je een erfkeuze: verwerpen of aanvaarden (eventueel met boedelbeschrijving). Als je de nalatenschap verwerpt, krijg je niets en heb je geen enkel recht op de woning, ongeacht of je erfrecht via de contractuele erfstelling, testament of de wet tot stand kwam.

Jouw voorgestelde oplossing zal niet werken. De testamenten zetten geen zoden aan de dijk. Als je de woning wil, zal je de erfenis moeten aanvaarden of hij moet tijdens zijn leven al een andere planning in jouw voordeel uitwerken (schenking, levenslang huurrecht).

[arthemis]

Poene, dank voor uw reactie.

Maar ik had nl. in een artikel gelezen dat mijn voorgestelde oplossing wel zou werken omdat ik , in voorkomend geval, zowel testamentair als wettelijk ( reservatair) erfgenaam ben en ik zodoende het testament ( dus : de volle eigendom van de gezinswoning) kan weigeren maar tevens het wettelijk vruchtgebruik ( dat ik ook heb ZONDER testament) kan behouden.

Werkt deze oplossing echt niet als ik het vruchtgebruik op de woning wil behouden of is dit een twijfelgeval ?

Hartelijk dank om dit nogmaals te bevestigen of te ontkennen.

[Poene]

Dat is inderdaad mogelijk, maar het zou je eigenlijk niet helpen. Je wil juist verwerpen omdat er in jouw scenario te grote schulden in de nalatenschap zitten? Welnu, zowel de wettelijke erfgenaam, de contractueel erfgestelde erfgenaam als de algemene legataris moeten allen bijdragen in de schulden (art. 871 Burgerlijk Wetboek). Als je bv. het testament zou verwerpen en je wettelijk erfrecht wel zou aanvaarden - een asymmetrische aanvaarding, dit kan, maar is zeer zeldzaam - moet je nog steeds mee betalen in de schulden.

Als je alleen maar het vruchtgebruik van de nalatenschap zou erven, moet je minder betalen (omdat je minder krijgt). Men neemt in de rechtsleer aan dat de schuldeiser aan jou alleen de interesten op de openstaande schuld kan vragen. Het kapitaal moet afbetaald worden door de erfgenamen die de blote eigendom erven.

Stel nu dat jouw partner alleen een bijzonder legaat van de gezinswoning aan jou geeft. De regel is dat de bijzondere legataris niet moet bijdragen in de schulden (art. 1024 Burgerlijk Wetboek), behalve als er nog een hypothecaire schuld op de woning zou rusten.
Als dat je wen is, zou een testament wel kunnen nuttig zijn. Het onderscheid tussen een algemeen legaat en een bijzonder legaat is echter essentieel en het moet goed verwoord worden.

[arthemis]

Uw antwoord is heel duidelijk, Poene.

Nog een vraag:
mocht ik er toch voor kiezen om alleen het vruchtgebruik op de gezinswoning te erven ( door verwerping van testament waarbij ik algemene legataris ben en aanvaarding van het wettelijk vruchtgebruik) :

is het dan nuttig om nu al in het huwelijkscontract van zuivere scheiding van goederen een clausule te voorzien waarbij ik ontslagen word van de verplichting tot opmaak van een staat van de gezinswoning en van de verplichting tot borgstelling voor diezelfde gezinswoning ?
Of is dit niet meer van toepassing ?

Zo ja, kan men dit formuleren als : ' Voor het geval mijn echtgenote alleen het wettelijk vruchtgebruik wenst te erven, ontsla ik haar van de verplichting tot opmaak van een staat van de gezinswoning en van de verplichting tot borgstelling voor de gezinswoning'.

Dank voor uw antwoord.

[Poene]

Het ontslag van het opmaken van de staat van de woning is niet helemaal mogelijk. Dit betreft een recht dat men niet kan afnemen van de blote eigenaar. Het is wel mogelijk om, indien de blote eigenaar deze staat vraagt, de kosten ten laste van hem te leggen. Anders zijn ze ten laste van de vruchtgebruiker. Dit moet dus zo geformuleerd worden door jouw man.

Ik ben niet op mijn kantoor dus ik kan mijn clausules niet raadplegen. Zoals je het daar verwoordt, is het goed, behalve dat je dus kan toevoegen dat de kosten voor de blote eigenaar zijn.

Ik zou dit opnemen in het testament dat door je man wordt gemaakt.
Er is in je eerste paragraaf een verkeerde veronderstelling: als je de aanstelling als algemene legataris in het testament verwerpt, krijg je het wettelijk vruchtgebruik. Dit bestaat uit meer dan alleen het vruchtgebruik op de gezinswoning (dit laatste is de 'concrete reserve', maar is niet relevant in dit verhaal). Jouw wettelijk erfrecht is het vruchtgebruik op de hele nalatenschap (ook bankrekeningen en de auto), met alle gevolgen vandien voor de bijdrage in de schulden.

Misschien is het de bedoeling dat je alleen het vruchtgebruik op de gezinswoning krijgt en niets meer. Dan kan je man dit legateren aan jou als bijzonder legaat, met vrijstelling van borg en kosten van inventaris. Als de rest van zijn erfenis deficitair is, zal er zich een praktisch probleem opdoen in die zin dat zijn andere verwanten de erfenis niet zullen willen aanvaarden. Jij, als bijzondere legataris, zal de legaatafgifte moeten vragen van de erfgenamen. Dat kan een tijdje duren.

[arthemis]

Je piste van het bijzonder legaat lijkt me ( ook gezien mijn leeftijd, ik ben al 65) inderdaad te omslachtig en te traag, ivm dat moeten vragen van de legaatafgifte aan de andere erfgenamen ( dat zijn massa's kozijnen waaronder een aantal lastige exemplaren!).


Aangezien er toch alleen maar interesten verschuldigd zijn op het vruchtgebruik van de nalatenschap van mijn man, ook al omvat die meer dan alleen de gezinswoning, wil ik toch nog even verder gaan op dit scenario en het hebben over de grootte van die schulden namelijk:

zijn die schulden nooit hoger dan wat ik erf ? Zal ik dus voor die schulden nooit mijn eigen ( bescheiden) spaarrekening moeten aanspreken ?( er is geen hypothecaire lening meer op de gezinswoning want die is afbetaald, en bovendien zijn we dan getrouwd met zuivere scheiding van goederen).

Tweede vraag: bij deze piste ( weigering testament waarbij ik algemeen legataris word , maar aanvaarding wettelijk vruchtgebruik), zijn de naakte eigenaars dan automatisch de wettelijke erfgenamen van mijn man ( we hebben geen kinderen) of kunnen dit ook de erfgenamen zijn, aangeduid in geval van vooroverlijden in het ( door mij dus geweigerd) testament ?


Dank voor uw antwoord.

[arthemis]

En hoeveel procent bedragen die interesten op de schulden indien je alleen het vruchtgebruik erft ?