#6 , 04 jul 2019 07:40
Los van eventuele verjaring en aanvullend op collega scorpioen:
Een begin van bewijs
Een begin van bewijs door geschrift is elke geschreven akte die uitgegaan is van degene tegen wie de vordering wordt ingesteld en waardoor het beweerde feit waarschijnlijk wordt gemaakt.
Een SMS is geen volwaardig schriftelijk bewijs maar kan wel als begin van een schriftelijk bewijs worden gezien.
Dit begin van schriftelijke bewijs moet evenwel worden aangevuld door getuigen en/of vermoedens. Zo oordeelde de Rechtbank van eerste aanleg van Gent op 10/4/2012, dat een woningkoopovereenkomst via sms kan gesloten worden; het sms-bericht geldt als begin van bewijs.
Spijtig genoeg is in de rechtspraak hierover geen éénduidigheid. Zo besliste het Hof van Beroep te Antwerpen op 29/04/2013 dan weer:
Een SMS-bericht is dan ook geen akte die uitgegaan is van degene tegen wie de vordering wordt ingesteld en kan niet als begin van bewijs gelden.
Hof van Beroep te Antwerpen op 29/04/2013
J.S. stelt dat de sms-berichten, die afkomstig zouden zijn van V.T., een dergelijk begin van bewijs door geschrift vormen.
Het hof volgt dit standpunt niet.
Van een sms-bericht kan niet met absolute zekerheid bewezen worden dat het is uitgegaan van degene tegen wie de vordering wordt ingesteld.
Een sms bevat noch een geschreven, noch een elektronische handtekening. In theorie kan iedereen van om het even welke gsm een sms-bericht sturen in naam van iemand anders. Bovendien bestaan er mogelijkheden om in te breken in andermans gsm om te doen alsof deze laatste een sms-bericht heeft verstuurd. Aldus kan in theorie de naam van de afzender van een sms-bericht gemanipuleerd worden.
Het is niet aan V.T. om te bewijzen dat iemand anders in zijn naam een sms-bericht heeft gestuurd. Het volstaat dat de mogelijkheid hiertoe bestaat. Een sms-bericht kan vergeleken worden met een niet-ondertekend document opgesteld op papier met het briefhoofd van een natuurlijke persoon of een rechtspersoon. Een dergelijk document heeft geen bewijswaarde. Een sms-bericht is dan ook geen akte die uitgegaan is van degene tegen wie de vordering wordt ingesteld en kan niet als begin van bewijs gelden. Art. 1347 BWB kan dan ook niet worden ingeroepen.
Ten overvloede en teneinde te antwoorden op de argumenten van J.S., oordeelt het hof dat zelfs indien een sms-bericht wel zou kunnen gelden als begin van bewijs, er hier geen aanvullende vermoedens en getuigen zijn die samen met het begin van bewijs het volledig bewijs kunnen leveren van de verbintenis tot terugbetaling.
Het getuigenbewijs wordt niet aangeboden. Uit de voorgelegde stukken blijkt ook niet dat er op enig tijdstip getuigen aanwezig waren.
Er zijn ook geen vermoedens van het bestaan van een lening, die als aanvulling van het begin van bewijs door geschrift, het volledig bewijs ervan zouden kunnen leveren.
Een SMS-bericht vereist aanvullende aanwijzingen of getuigenissen!
Als je je dus alleen maar kunt beroepen op een SMS-bericht (niet aangevuld door andere aanwijzingen of getuigenissen), dan ziet het er sterk naar uit dat dat SMS-bericht alleen de rechter niet zal overtuigen van de realiteit of de inhoud van de overeenkomst.
(a) Getuigenbewijs is slechts toegelaten wanneer de waarde van het geschil, intresten inbegrepen, minder dan 375 € bedraagt. (Let wel, in handelszaken is getuigenbewijs altijd toegelaten.)
Vanaf 375 € is dus in de regel een schriftelijk bewijs vereist.
Getuigenbewijs wordt niettemin aanvaard in combinatie met een begin van schriftelijk bewijs, of wanneer het materieel of moreel onmogelijk was om een geschrift op te stellen, of wanneer het geschrift buiten de wil van de opsteller verloren is of vergaan.
Er is sprake van morele onmogelijkheid om een geschrift op te stellen bijv. bij een contract van lening onder familieleden.
(b) Getuigenbewijs is nooit toegelaten, ook niet beneden 375 €, tegen de inhoud van onjuiste of boven de inhoud van onvolledige akten.
Vermoedens
Vermoedens zijn gevolgen die de wet of de rechter afleidt uit een bekend feit om te besluiten tot een onbekend feit.
(a) De rechter hanteert feitelijke vermoedens wanneer hij uit bekende feiten, zoals bijv. beschreven in een politioneel proces-verbaal, afleidt dat er een misdrijf is begaan.
Hij mag uitsluitend gewichtige, bepaalde en met elkaar overeenstemmende vermoedens in aanmerking nemen en alleen waar het getuigenbewijs is toegelaten.
(b) Er is sprake van wettelijke vermoedens wanneer de wet zelf aan een bepaald feit een bepaald gevolg verbindt.
Diegene in wiens voordeel of nadeel het vermoeden is ingesteld hoeft dan zelf niets meer te bewijzen.
Vermoedens ‘iuris et de iure’ zijn in geen enkel geval weerlegbaar. Zo wordt bijv. een werkgever steeds aansprakelijk gesteld voor de schade veroorzaakt tijdens de dienst door zijn werknemers.
Vermoedens ‘iuris tantum’ gelden tot bewijs van het tegendeel. Bijv. ouders zijn aansprakelijk voor de schade aangericht door hun minderjarige niet ontvoogde inwonende kinderen, tenzij ze kunnen bewijzen dat ze hun ouderlijke plichten van opvoeding en bewaking zijn nagekomen.
(c) Het gezag van rechterlijk gewijsde is een bijzonder geval van wettelijk vermoeden.
Een vonnis of arrest dat definitief is heeft gezag van rechterlijk gewijsde d.w.z. geldt voor eens en altijd als onbetwistbaar waar en juist.
Zo’n definitief vonnis of arrest kan alleen in hoogst uitzonderlijke omstandigheden (bijv. de ontdekking van belangrijke nieuwe feiten, persoonlijk bedrog) worden aangevochten d.m.v een procedure tot herziening van het gewijsde (art. 1132 gerechtelijk wetboek).
De vraag die zich stelt is in hoeverre een SMS kan aangewend worden als bewijsmateriaal in de zin van het gerechtelijk wetboek. Vooreerst van belang is te melden dat in zaken waarvan de waarde onder 375 EUR blijft, het bewijs vrij is, net zoals in handelszaken. Dit betekent dat ook een SMS kan aangewend worden als bewijs. De feitenrechter zal deze SMS kunnen behandelen als elk andere bewijsmiddel om over de feiten die beweerd worden te oordelen.
Anders is het wanneer in een burgerlijke zaak de waarde van de verbintenis 375 EUR te boven gaat. In dat geval is conform art. 1341 BW een onderhandse akte vereist. Bewijs door getuigen of vermoedens is boven deze akte niet mogelijk. Art. 1322 BW geeft ons aan dat een onderhandse akte, zelfs indien de handtekening elektronisch is, dezelfde bewijswaarde heeft als een authentieke akte:
Art. 1322 BW: “Een onderhandse akte die erkend is door degenen tegen wie men zich daarop beroept, of die wettelijk voor erkend wordt gehouden, heeft tussen de ondertekenaars van de akte en tussen hun erfgenamen en rechtverkrijgenden dezelfde bewijskracht als een authentieke akte. Kan, voor de toepassing van dit artikel, voldoen aan de vereiste van een handtekening, een geheel van elektronische gegevens dat aan een bepaalde persoon kan worden toegerekend en het behoud van de integriteit van de inhoud van de akte aantoont.” De onderhandse akte is slechts geldig indien ze opgesteld is in zoveel originele als er partijen zijn met een onderscheiden belang. Wanneer een geschrift niet voldoet aan de voorwaarden van een authentieke of onderhandse akte, voorziet het BW een opvangnet genaamd “het begin van bewijs door geschrift”.
Art. 1347 BW: “De hiervoor bepaalde regels lijden uitzondering, wanneer er een begin van bewijs door geschrift aanwezig is. Men noemt begin van bewijs door geschrift elke geschreven akte die uitgegaan is van degene tegen wie de vordering wordt ingesteld, of van de persoon door hem vertegenwoordigd, en waardoor het beweerde feit waarschijnlijk wordt gemaakt.” Het gaat dus om een geschreven akte die uitgaat van degene tegen wie iets gevorderd wordt en betrekking heeft op het feit waarover de vordering gaat.
Is een SMS een geschrift?
De vraag stelt zich dan of een SMS een “geschreven akte” kan uitmaken.
Alleszins is een SMS niet te beschouwen als een onderhandse akte bij wederkerige overeenkomsten, simpelweg omdat het helemaal niet voldoet aan de voorwaarden van art. 1325 BW.
Maakt het dan een geschrift uit, waarop art. 1347 BW van toepassing is? De wetgever had toen uiteraard de technologische evoluties niet kunnen voorzien, waardoor we onze toevlucht moeten nemen tot rechtspraak en rechtsleer.