The beat goes on: de rechtsplegingvergoeding en het algemeen belang - bis.
In een vorig artikel juichte ik al het arrest van het Grondwettelijk Hof van 8 maart 2012 toe. Het Hof oordeelde dat aan de gewestelijk stedenbouwkundig inspecteur bij rechtszaken betreffende zijn herstelvordering noch in strafzaken, noch in burgerlijke zaken als verliezende partij geen rechtsplegingsvergoeding kan opgelegd of toegestaan worden. Het Hof staafde zijn uitspraak - in analogie met het optreden van het openbaar ministerie en het arbeidsauditoraat – op de schending van het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie. Deze beginselen vereist dat voor rechtsvorderingen, die in naam van het algemeen belang en in alle onafhankelijkheid door een publiek orgaan ingesteld zijn, geen rechtsplegingvergoeding verschuldigd is.
Vele rechtbanken en hoven blijven deze stelling zeer eng toepassen. Enkel in de gevallen (herstelvordering) waarover de hoogste rechtscolleges uitspraak deden, wordt geen rechtsplegingsvergoeding opgelegd of toegekend aan de stedenbouwkundig inspecteur.
In haar recente arrest van 25 april 2013 oordeelde het Grondwettelijk Hof over het verschuldigd zijn door de gewestelijk stedenbouwkundig inspecteur van een rechtsplegingvergoeding in een procedure tot opheffen van een bekrachtigd stakingsbevel.
Het stakingsbevel is een preventieve en efficiënte handhavingsmaatregel. Het stopzetten van wederrechtelijke werken, handelingen en gebruik (bouwinbreuken) kan mondeling of schriftelijk bevolen worden en geldt onmiddellijk (de toestand wordt bevroren). Het stakingsbevel heeft een dubbele finaliteit. Het stakingsbevel beoogt ofwel de macht van de rechter om het herstel te bevelen veilig te stellen, ofwel om verdere inbreuken en schade aan de ruimtelijke ordening te voorkomen.
De Vlaamse codex ruimtelijke ordening bepaalt in artikel 6.1.47 dat politie-inspecteurs, de stedenbouwkundige inspecteur, … ter plaatse onmiddellijk de staking kunnen bevelen van het werk, de handelingen (= volgens artikel 1.1.2.7° vcro “werkzaamheden, wijzigingen of activiteiten met ruimtelijke implicaties”) en elk gebruik die een inbreuk vormt. Artikel 6.1.1. 1° tot 7° vcro somt de strafbare inbreuken: het uitvoeren, voortzetten of in stand houden van handelingen in strijd met de vergunning(-plicht), de informatieplicht, een ruimtelijk uitvoeringplan, een stedenbouwkundige verordening, verkavelingsvoorschriften, voorwaarden van een stedenbouwkundige vergunning en een inbreuk en voortzetten of in standhouden inbreuk op plannen van aanleg en verordeningen. De staking kan eveneens bevolen worden indien de verplichting om de vergunning en dossier ter beschikking te houden op de bouwwerf (artikel 4.7.19, §4 vcro) niet nageleefd wordt.
De stedenbouwkundige inspecteur bekrachtigt (artikel 6.1.47, 5de lid vcro) op straffe van verval het stakingsbevel binnen de 8 dagen na de kennisgeving; hierdoor wordt de rechtsgeldigheid verlengd. De stedenbouwkundige inspecteur controleert administratief de conformiteit aan de regelgeving en het vrijwaren van de goede ruimtelijke ordening.
De overheid die de staking beveelt verdedigt steeds het algemeen belang, namelijk het naleven van de regelgeving en het vrijwaren van de goede ruimtelijke ordening. Het Grondwettelijk Hof oordeelde dat in de verzetsprocedure betreffende een stakingsbevel aan de stedenbouwkundige inspecteur geen rechtsplegingvergoeding kan opgelegd worden.
Het Grondwettelijk Hof is duidelijk. Hopelijk ontwaakt de wetgever nu en stuurt op een allesomvattende en consequente wijze de regelgeving over de rechtsplegingsvergoeding bij. Zodat de wooninspecteur, de gemachtigde ambtenaar onroerend erfgoed, het schepencollege en de stedenbouwkundige inspecteur als publieke handhavers, in alle uitvoeringsgeschillen over de herstelvordering, stakingsbevelen, administratieve geldboetes, … geen rechtsplegingsvergoedingen verschuldigd zijn (en zelf geen rpv kunnen eisen).
Time is on our side? Wait and see.
Dhondt M. - jurist
Info@law, Tijdschrift voor de rechtspracticus, 1ste jaargang juli-augustus 2012 #6, blz.9-10
Arrest Grondwettelijk Hof nr.43/2012 van 8 maart 2012
Arrest Grondwettelijk Hof nr. 83/2011 van 18 mei 2011
Arrest Grondwettelijk Hof nr. 57/2013 van 25 april 2013
Vcro = Vlaamse codex ruimtelijke ordening