Dank u, maar hier gaat de vraag enkel over toegang tot de bedrijfslokalen:
« Schenden de artikelen 319, eerste lid van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 en 63, eerste lid van het btw-Wetboek de in de artikelen 15 en 22 van de Belgische Grondwet en artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens gewaarborgde rechten van onschendbaarheid van de woning en de eerbiediging van het privéleven, in die zin geïnterpreteerd dat zij de bevoegde fiscale ambtenaren een
algemeen, onvoorwaardelijk en onbeperkt recht verlenen tot vrije toegang van de in die artikelen vermelde bedrijfslokalen, waarbij deze ambtenaren deze lokalen zonder voorafgaandelijke toestemming mogen doorzoeken en onderzoeken en andere daden stellen die aan een strafrechtelijke huiszoeking doen denken met het oog op het onderzoeken van de boeken en de stukken die zich aldaar bevinden, ongeacht of dit gebeurt met het oog op de controle van de toepassing van de fiscale wetgeving of met het oog op het vaststellen van strafrechtelijk gesanctioneerde fiscale inbreuken ? ».
Er is ook een andere zaak aanhanging waarin een uitgebreide vraag wordt gesteld met betrekking tot de toegang tot de privé-vertrekken van een ondernemer:
Een belastingcontroleur die in de privéwoning van een ondernemer de kluis forceert en alle computerbestanden kopieert, inclusief de persoonlijke mails en foto’s van de bedrijfsleider. Mag dat of mag dat niet? De vraag klinkt sinds een jaar of vijf steeds luider. De jongste jaren passen de controleurs van de bijzondere belastinginspectie (BBI) in het kader van een fiscale controle steeds vaker ‘ware razzia-praktijken’ toe, signaleren fiscaal advocaten. Men valt met 20 ambtenaren binnen, onderwerpt alle werknemers aan een kruisverhoor, neemt een tap van de computers, kopieert alle mailboxen inclusief de privémailbox, trekt alle lades en kasten open, enzovoort.
Belastingcontroleurs hebben dankzij het ‘fiscale visitatierecht’ het recht bij de belastingplichtige op bezoek te gaan en alle fiscaal relevante documenten in te kijken. Het principe is dat de ondernemer de controleur moet binnenlaten in de bedrijfslokalen tijdens de werkuren en dat de controleur de privéwoning enkel mag betreden tussen 5 en 21 uur en na toestemming van de politierechter. Maar de wet, die oorspronkelijk bedoeld was om zwartarbeid op te sporen, bakent niet af wat de controleurs wel en niet mogen doen eens ze binnen zijn.
Die leemte benut de fiscus ‘assertief’ om zijn bevoegdheid zo ruim mogelijk in te vullen, aldus fiscalisten. Een aantal belastingplichtigen heeft die drieste houding van de fiscus bij verschillende rechtbanken aangekaart. Met uiteenlopende vonnissen tot gevolg. Terwijl de ene rechtbank oordeelt dat de bevoegdheden van de fiscus erg beperkt zijn, kent de andere rechtbank de fiscus met een ‘actief zoekrecht’ haast carte blanche toe.
Fiscaal advocaten vinden dat evenwel een brug te ver. ‘Het kan toch niet dat fiscale ambtenaren dezelfde bevoegdheden krijgen als de politie na een machtiging door de onderzoeksrechter zonder ook maar enige verantwoording te moeten afleggen’, werpen zij op. De rechtbank van Gent treedt hen bij in die redenering en roept de hulp in van het Grondwettelijk Hof. Als de fiscus onvoorwaardelijk en onbeperkt vrije toegang heeft tot de bedrijfslokalen en de privéwoning van de belastingplichtige, schendt dat dan niet het grondrecht op privacy van de ondernemer? ‘Dit antwoord zal een grote impact hebben op al lopende discussies over de draagwijdte van het fiscale visitatierecht. Dat zijn er nogal wat omdat de fiscus dat meer en meer toepast’, aldus Filip Smet van advocatenkantoor Laga.
Grosso modo duurt het twee jaar voor het Grondwettelijk Hof antwoordt op een prejudiciële vraag. In de tussentijd zal de discussie volop blijven woeden. Oordeelt het Grondwettelijk Hof dat een actief zoekrecht de grondwet en het mensenrecht op privacy schendt, dan dringt een aanpassing van de wet zich in elk geval op. Omdat ‘het doorwoelen van huizen echt niet de bedoeling kan zijn’, dienden Carina Van Cauter en Luk van Biesen (Open VLD) begin vorig jaar al een wetsvoorstel in dat de grenzen van de bevoegdheden van de belastingcontroleurs duidelijk afbakent. Maar dat wetsvoorstel is nog steeds niet op de agenda geplaatst.
Wat mag?
Boeken en boekhoudkundige documenten inkijken en meenemen.
Voorraden controleren.
Mondeling vragen stellen aan de belastingplichtige.
Vragen om computergegevens in te kijken en te kopiëren.
Privéwoning betreden, mits akkoord politierechter en enkel tussen 5 en 21 uur.
Wat mag niet?
Kasten en lades openen, kluizen controleren, vuilbakken inspecteren.
Zelf computergegevens kopiëren.
Integrale servers en mailboxen kopiëren, zonder na te gaan wat fiscaal relevant is.
Getuigen, zoals werknemers, zomaar ondervragen.
Privévoorwerpen van personeel inspecteren (handtassen, smartphones, wagen).
[De Tijd.be]